Conscience introduceerde na 1845 het genre van de landelijke novelle of de dorpsroman.
Hij deed dat naar het model van buitenlandse voorbeelden: idealiserende en pittoreske evocaties van het landleven in het licht van nationale, morele en politieke denkbeelden, zoals ze populair waren in Zwiterserland (Heinrich Zschokke), Duitsland (Berthold Auerbach, Jeremias Gotthelf) en Frankrijk (George Sand en Honoré De Balzac).
Conscience koos als locatie de ongerepte premoderne Kempen met hun typische gebruiken en rituelen. De bewoners krijgen het bevoorrechte statuut van morele ongeschondenheid toebedeeld. Modelteksten zijn de novellen Rikke-tikke-tak, Blinde Rosa en de korte roman De loteling (1850).
In het spoor van Conscience volgden August en Jan Renier Snieders en Pieter Ecrevisse. Dikwijls kijken de auteurs nostalgisch terug naar hun geboortestreek. De loteling werd in 1973 verfilmd door Roland Verhavert, met Jan Decleir in de hoofdrol.